Takut Dengan Ulser Mulut? Tanda dan Rawatan Bagi Pemakai Braces
Ulser mulut, atau lebih dikenali sebagai sakit mulut, merupakan masalah kesihatan yang kerap dialami oleh masyarakat. Walaupun kebanyakan ulser mulut tidak berbahaya dan akan sembuh dengan sendirinya dalam masa 1-2 minggu, beberapa prosedur rawatan pergigian boleh mempengaruhi kemunculan dan penyembuhan ulser ini.
Apakah itu Ulser Mulut?
Ulser mulut adalah luka terbuka yang timbul dalam kaviti mulut, biasanya berbentuk bulat atau bujur dengan bahagian tengah berwarna putih atau kuning dan dikelilingi kawasan kemerahan.
Keadaan ini boleh menyebabkan kepedihan dan ketidakselesaan semasa makan, minum, atau bercakap.
Punca-punca Ulser Mulut
Ulser mulut boleh disebabkan oleh pelbagai faktor, termasuk:
Kecederaan Fizikal: Kecederaan akibat menggigit pipi atau lidah secara tidak sengaja, atau menggosok gigi terlalu kuat boleh mencetuskan ulser. Penggunaan braces juga boleh menyebabkan luka pada mulut, terutamanya semasa penyesuaian baru yang menekan dinding pipi atau bibir.
Stres: Stres fizikal dan emosi boleh menyebabkan sistem imun tubuh terganggu, yang seterusnya meningkatkan risiko ulser mulut.
Makanan Pedas atau Asid: Makanan seperti buah sitrus, tomato, dan rempah yang pedas boleh merengsakan mulut dan mencetuskan ulser.
Perubahan Hormon: Wanita yang mengalami perubahan hormon, seperti semasa haid atau kehamilan, mungkin lebih cenderung mendapat ulser mulut.
Kekurangan Nutrisi: Kekurangan zat besi, vitamin B12, atau folat juga boleh menyebabkan ulser mulut.
Kondisi Kesihatan Tertentu: Penyakit seperti penyakit Crohn atau penyakit celiac serta gangguan autoimun juga dapat meningkatkan risiko ulser mulut.
Simptom Ulser Mulut
Ulser mulut biasanya sembuh dalam masa seminggu hingga dua minggu, tetapi jika ia berlanjutan lebih lama atau terlalu menyakitkan, disarankan untuk mendapatkan rawatan daripada doktor gigi atau doktor perubatan.
Luka Kecil dan Bulat: Ulser mulut biasanya muncul sebagai luka kecil yang berbentuk bulat atau bujur, dengan tepi yang kemerahan dan pusat yang putih atau kuning. Luka ini biasanya berdiameter antara 1 hingga 5 mm.
Sakit atau Pedih: Sakit adalah simptom utama ulser mulut. Ia boleh menjadi sangat menyakitkan, terutamanya ketika makan, minum, atau bercakap. Rasa sakit ini lebih ketara ketika makanan atau minuman yang pedas, masam, atau panas menyentuh luka.
Bengkak di Sekitar Luka: Kawasan sekitar ulser boleh menjadi bengkak dan merah, memberi tanda keradangan di dalam mulut.
Kesukaran Makan atau Minum: Ulser mulut yang sakit boleh mengganggu aktiviti seharian seperti makan dan minum, kerana rasa sakit yang muncul setiap kali luka terdedah kepada makanan atau minuman.
Perubahan Dalam Rasa Mulut: Sesetengah orang yang mengalami ulser mulut mungkin juga merasa sensasi rasa yang tidak normal dalam mulut atau rasa logam, terutama jika luka itu besar atau berulang kali muncul.
Ulser Berulang: Dalam sesetengah kes, seseorang mungkin mengalami ulser berulang yang muncul secara berkala, sama ada di tempat yang sama atau kawasan berbeza dalam mulut.
Cara Rawatan Ulser Mulut di Rumah atau Secara Tradisional
Garam dan Air Suam: Berkumur dengan larutan garam (1/2 sudu teh garam dalam segelas air suam) adalah salah satu cara yang paling mudah dan berkesan untuk mengurangkan keradangan dan mempercepatkan proses penyembuhan ulser. Garam membantu membersihkan luka dan mengurangkan rasa sakit.
Madu: Madu mempunyai sifat antibakteria dan anti-radang yang boleh membantu meredakan kesakitan dan mempercepatkan penyembuhan ulser. Sapukan sedikit madu terus pada ulser beberapa kali sehari untuk mendapatkan manfaatnya.
Minyak Kelapa: Minyak kelapa mengandungi asid laurik yang mempunyai sifat antiseptik. Ia boleh membantu melawan jangkitan dan menyembuhkan ulser lebih cepat. Sapukan minyak kelapa pada luka dan biarkan ia selama beberapa minit.
Aloe Vera: Gel aloe vera terkenal dengan sifat penyembuhannya. Sapukan gel aloe vera yang segar pada ulser mulut untuk mengurangkan rasa sakit dan membantu penyembuhan luka.
Teh Chamomile: Teh chamomile mengandungi bahan anti-radang yang dapat menenangkan mulut yang iritasi. Anda boleh menggunakan beg teh chamomile yang sudah digunakan sebagai kompres pada ulser atau berkumur dengan air teh chamomile yang telah disejukkan.
Kelopak Bunga Marigold: Bunga marigold (calendula) mempunyai sifat penyembuhan yang boleh membantu merawat ulser mulut. Anda boleh membuat teh dari kelopak bunga marigold dan berkumur dengan airnya untuk membantu meredakan keradangan.
Susu Kunyit: Kunyit terkenal dengan sifat anti-radang dan antibakterianya. Campurkan sedikit serbuk kunyit dengan susu suam dan minum untuk membantu mengurangkan keradangan dan mempercepatkan proses penyembuhan.
Penyembuhan dengan Herba: Beberapa herba tradisional seperti daun sirih dan daun jambu batu juga digunakan secara tradisional untuk merawat ulser mulut. Daun sirih boleh direbus dan airnya digunakan untuk berkumur, manakala daun jambu batu dipercayai membantu mengurangkan rasa sakit dan mengurangkan jangkitan.
Menghindari Makanan yang Merengsakan: Elakkan makan makanan yang pedas, masam, atau keras kerana ia boleh merengsakan ulser dan memperburuk kesakitan. Makanan yang lembut dan sejuk seperti yogurt dan pisang lebih baik untuk dimakan semasa ulser masih ada.
Menggunakan Vitamin dan Suplemen: Kekurangan vitamin B12, folat, dan zat besi boleh menyebabkan ulser mulut. Mengambil suplemen vitamin atau memakan makanan kaya dengan vitamin ini, seperti sayur-sayuran hijau, daging merah, dan telur, boleh membantu mencegah ulser berulang dan mempercepatkan penyembuhan.
Rawatan di rumah ini biasanya sesuai untuk ulser kecil yang tidak terlalu teruk. Jika ulser berterusan lebih lama daripada dua minggu, atau jika ia sangat menyakitkan, adalah lebih baik untuk berjumpa dengan doktor atau doktor gigi untuk pemeriksaan lanjut dan rawatan yang lebih sesuai.
Salah satu faktor yang boleh mempengaruhi kemunculan ulser mulut adalah penggunaan braces atau alat ortodontik lain. Semasa proses pemasangan braces atau penyesuaian, bahagian-bahagian tajam daripada peralatan ini boleh menyebabkan geseran terhadap pipi, gusi, atau bibir, sehingga menyebabkan luka yang boleh berkembang menjadi ulser. Ini biasanya berlaku terutamanya pada awal penggunaan braces atau selepas penyesuaian, apabila tekanan pada mulut adalah yang paling kuat.
Scaling juga boleh memberi kesan kepada keadaan mulut. Proses scaling adalah prosedur pembersihan gigi yang mendalam untuk menghilangkan plak dan tartar (karang gigi) yang terkumpul di sekitar gigi dan gusi. Walaupun scaling penting untuk menjaga kesihatan gigi, ia kadangkala boleh menyebabkan gusi menjadi lebih sensitif atau luka kecil yang mungkin terdedah kepada bakteria, meningkatkan risiko mendapat ulser mulut jika tidak dijaga dengan baik.
Langkah Pencegahan dan Rawatan
Untuk mengurangkan risiko ulser mulut semasa menjalani rawatan pergigian seperti memakai braces atau scaling, terdapat beberapa langkah yang boleh diambil:
Menggunakan Wax Braces: Untuk mengelakkan braces daripada menyebabkan luka, pesakit boleh menggunakan wax ortodontik yang diletakkan pada bahagian-bahagian tajam untuk melindungi bahagian dalam mulut daripada geseran.
Penyelenggaraan Kebersihan Mulut yang Baik: Menggosok gigi dengan betul menggunakan berus gigi yang lembut dan ubat gigi yang tidak mengandungi bahan keras boleh membantu mengurangkan kecederaan pada gusi dan pipi yang boleh menyebabkan ulser.
Mengurangkan Makanan yang Merengsakan: Elakkan makanan pedas, masam, atau keras yang boleh mengiritasi ulser mulut, terutama semasa memakai braces atau selepas scaling.
Rawatan Topikal: Gel atau salap yang mengandungi bahan seperti hydrocortisone atau benzydamine boleh digunakan untuk merawat ulser mulut dan mengurangkan rasa sakit. Pastikan untuk berjumpa dengan doktor gigi untuk mendapatkan rawatan yang sesuai.
Melakukan Pemeriksaan Pergigian Berkala: Pemantauan berkala oleh doktor gigi penting untuk memastikan kesihatan mulut terjaga dengan baik. Ini termasuk memastikan braces dipasang dengan betul dan scaling dilakukan tanpa menyebabkan luka yang berbahaya.
Kesimpulan Ulser Mulut
Ulser mulut adalah masalah yang biasa berlaku, namun ia tidak boleh dipandang ringan kerana ia boleh memberi kesan kepada kualiti hidup seseorang. Sekiranya anda memakai braces atau sedang menjalani rawatan pergigian lain, adalah penting untuk mengambil langkah-langkah pencegahan dan rawatan yang betul untuk mengurangkan risiko ulser mulut.
Pemeriksaan gigi yang kerap, penjagaan kebersihan mulut yang betul, dan perhatian kepada keselesaan mulut semasa rawatan ortodontik adalah kunci untuk memastikan gigi dan mulut yang sihat, bebas daripada ulser dan masalah kesihatan lain.
Artikel ini disunting oleh Dr Adhwa Anis di Klinik Pergigian Avisienna Kajang. 8 tahun pengalaman dalam rawatan Ortodonthiks.